C
Celil
Guest
Konu Sahibi
İlk adım ebeveyn olarak kendinizi ve yaklaşımlarınızı gözlemlemek olmalıdır. Kardeş rekabetini hiç farkında olmadan harekete geçirecek neler yapıyor olabileceğinizi belirlemeniz oldukça önemli. Kabullenmesi ve kontrol edilebilmesi bazen zordur ancak çocuklarda gördüğümüz yanlış davranışların çoğu, ebeveyn olarak sizlerin yaptığı bir şey tarafından tetiklenir. Kardeşlerin kavga etmesini engellemek için adil ve tarafsız bir ortam oluşturmak şarttır. Adil bir ortam yaratmak için;
Çocuklarınıza dair etiketler kullanmayı bırakın. Akıllı olan, büyük olan gibi etiketler kardeş kavgalarının temelini oluşturabilir.
Kavgada zarar göreni kurban, can acıtanı saldırgan ilan etmeyin. Çünkü kurban siz ebeveyninden bir şekilde ilgi ve sevgi alırken, saldırgan cezalandırılan olur. Bu durum hep kurban olmayı tercih etme ortamı yaratabilir.
Aşırı tepkiler vermeyin. Küçük bir yaşantıda dahi verdiğiniz büyük tepkiler çocuklarınız için ilginizi almanın ve dikkatinizi çekmenin bir yolu olarak belirlenebilir. Bu, sıkça tartışma ortamı yaratmaları için çocuklarınıza koz verir.
Kavgasız Bir Ortam Nasıl Yaratılır?
1. Çocuğunuzun Dikkat İhtiyacını Günlük Olarak Karşılayın
Her gün olumlu dikkat sağlayın. Her gün onların dünyasına girmek, onların şartlarına göre duygusal bağlantılar kurmak ve çocuğun dışa vurma dürtülerini sakinleştirmek için zaman ayırmalısınız. Çocukların ait olma ve önemsenme ihtiyaçları karşılandığında rekabet ve öfke olasılıkları önemli ölçüde azalır. Her çocuğunuzla kendi seçtiği bir şeyi yaparak, 10 dakika birebir vakit geçirerek; kardeşiyle kavga etmek gibi olumsuz şekillerde dikkatinizi çekme isteklerini ortadan kaldıracaksınız.
2. Çocukların İyi Dinlendiğinden Emin Olun
Yeterince uyudularsa, çocukların dürtülerini kontrol etme olasılıkları daha yüksektir. Bu yüzden mümkün olduğunca gün içindeki şekerlemeleri veya dinlenme zamanlarını atlamama çalışın. Çocukların hem zihinsel hem de fiziksel olarak resetlenmeleri için bu zamana ihtiyaçları vardır. Dürtülerini kontrol altına almaları, kardeş kavgalarını görme olasılığınızı azaltır.
3. Olumlu Niteliklerini Teşvik Edin
Çocuklarınızı etiketlemek yerine olumlu özelliklerini teşvik edin. Var olan yetenekleri üzerinde çaba göstermeleri için destekleyerek potansiyellerini göstermelerine yardımcı olabilirsiniz. “Akıllı olan o” yerine “ okulda elinden gelenin en iyisini yapıyor” diyebilirsiniz . Ya da “o atletik” yerine “ teniste vuruşunu geliştirmek için gerçekten çok çalışıyor ” demelisiniz. Çocuklar, ebeveynlerinin çaba göstermeye karşı teşvik eden sözlerini duyduklarında , bu onları daha dikkatli olmaya teşvik eder . Çocuklar, çaba göstermenin ortaya çıkan sonuçtan daha değerli olduğunu anladıklarında, çabalamak için motive olurlar.
Fiziksel Bir Kavga Anında Ne Yapmalısınız?
Olabildiğince uzun süre uzak durun
Ebeveynlerin içgüdüsüne aykırı olsa da, en azından fiziksel hale gelene kadar çocuklarınızın kavgalarından uzak durmalısınız. Hakem olmaktan kaçınmalısınız. Olaya müdahale etmek yerine olay yerinden uzaklaşmalısınız. Bu çocuklarınızın aradığı ilgiyi ortadan kaldıracak ve onlara çatışmayı kendi başlarına çözme fırsatı verecektir. Ancak, kavga kızışmaya başlarsa ve basit bir anlaşmazlık adeta bir güreş maçına dönüşürse, lütfen aşağıdaki stratejileri uygulayın
Sakin olun ve çocuklarınızın aynısını yapmasına yardımcı olun
Çocuklarınız birbirine vurduğunda hissettiğiniz olumsuz duyguları yansıtmanız kötü, sakin kalmanız iyi sonuçlar doğurur. Örneğin; sinirlenip sesinizi yükselttiğinizde bu çocuklarınız için korkutucu olur ve güç mücadelesini şiddetlendirir. Bir kardeş kavgasına yüksek ses tepkisiyle girerseniz, şüphesiz karşı taraflardan bir suçlama veya şikayet yağmuru alırsınız: “Ama önce bana vurdu!” "Oyuncağımı aldı!" "O başlattı!" “Hayır, o başlattı!” Suçlamalar havada uçuşmaya başladığında, yargıç rolünü üstlenmekten kaçınmanız zor. En iyi seçeneğiniz, gözlem yaparak, yargılayıcı olmayan bir ifadede bulunarak sakin ve tarafsız bir şekilde konuya girmektir - "Anlaşmakta gerçekten zorlanıyor gibisiniz." gibi. Gerekirse çocukları ayrı alanlara ayırabilir ve sakin bir ses tonuyla “Kardeşinle her konuda aynı fikirde olamazsınız elbette. İkiniz de öfkelendiniz, anlıyorum. Biraz duralım ve sakinleşelim." diyebilirsiniz. Sakin, soğukkanlı ve tarafsız olun, çocuklarınız sizden o anda aradıkları ilgiyi görmemeliler.
Herkesin güvende olduğunu kontrol edin
Ortalık yatışınca, çocuklarınızla ilgilenin ve fiziksel bir yaralanma olup olmadığını kontrol edin. Bir yara bandı veya buz torbası gerekiyorsa, suçu her iki tarafa da yüklemeden sakince ikisine de müdahalenizi yapın. Kurban ya da saldırgan etiketi yapıştırmadan eşit yaklaşım görmek onları sakinleştirecektir. Herkesin güvende olduğunu anladıktan sonra, evdeki enerjiyi olabildiğince azaltmalısınız. Herkese bir bardak su verin, küçük bir atıştırmalık verin, rahatlatıcı bir müzik açın, yumuşak bir oyuncak ile vakit geçirmelerini sağlayın, derin nefesler alın.
Taraf tutmayın
Çatışma azaldığında ve artık yumruk atılmadığında, bazı çatışma çözme becerileri uygulamak için mükemmel bir zamandır. Ancak, herkes sakinleşene kadar bu adımlara geçmeyin yoksa çabanız boşa çıkabilir. Bugüne kadar yaşanan kardeş kavgalarına öfkeli ve yargıç rolünde girdiyseniz, sakin ve tarafsız bir şekilde girmek için biraz pratik yapmanız gerekir. Çatışma çözmek için tüm teknikleri tutarlı ve tekrarlı bir şekilde uygulamalısınız.
Duygularını yansıtın
Yargılamak, suçlamak ya da hüküm vermek yerine duygu odaklı konuşun. "Kardeşinin oyuncağını senden alması seni üzdü" veya “Kız kardeşin söylediklerini tekrarlayıp durduğunda rahatsız olduğunu görüyorum” gibi yansıtıcı cümleler kullanın. Çocukları ....... hissediyorum, ……. olduğunda inciniyorum, …… zaman üzülüyorum ifadelerini kullanmaya teşvik edin. Böylelikle hem gerçekleri ifade etmeyi hem de koşulların kendilerini nasıl hissettirdiğini paylaşmayı öğrenirler.
Barışçıl iletişim konusunda önce siz model olun
Evdeki modeller ne kadar saygılı olursa, çocukların birbirlerine karşı saldırganlık kullanma olasılıkları da o kadar az olacaktır. Nezaket göstermeyi ve saygılı olmayı kendi tavrınız üzerinden modelleyin. Çocuğunuzun, duygularını zarar vermeden doğru şekilde yönettiğini gördüğünüzde onu fark edin ve dile getirin. Örneğin, “Kardeşine öfkelendin ama kendini kontrol etmeyi başardın. Bunun zor olduğunu biliyorum, ama başardın. Bu beni mutlu ediyor. Büyüyor ve duygularını kontrol etmeyi öğreniyorsun, tebrik ederim." diyebilirsiniz.
Tüm süreç boyunca sabırlı olmak önemlidir. Çünkü duygular oldukça güçlü olabilir ve yeni alışkanlıklar, yeni beceri edinmeler zaman alır. Doğru yaklaşımları sergilemeye önce kendinizi alıştırın, tekrar etmekten vazgeçmeyin. Sonunda duygularını ifade edebilen, çözüm üretebilen, çatışma çözebilen çocuklarınızla gurur duyacaksınız.
Dilara Sayar/ Hürriyet
Uzman Klinik Psikolog&Aile Danışmanı
Çocuklarınıza dair etiketler kullanmayı bırakın. Akıllı olan, büyük olan gibi etiketler kardeş kavgalarının temelini oluşturabilir.
Kavgada zarar göreni kurban, can acıtanı saldırgan ilan etmeyin. Çünkü kurban siz ebeveyninden bir şekilde ilgi ve sevgi alırken, saldırgan cezalandırılan olur. Bu durum hep kurban olmayı tercih etme ortamı yaratabilir.
Aşırı tepkiler vermeyin. Küçük bir yaşantıda dahi verdiğiniz büyük tepkiler çocuklarınız için ilginizi almanın ve dikkatinizi çekmenin bir yolu olarak belirlenebilir. Bu, sıkça tartışma ortamı yaratmaları için çocuklarınıza koz verir.
Kavgasız Bir Ortam Nasıl Yaratılır?
1. Çocuğunuzun Dikkat İhtiyacını Günlük Olarak Karşılayın
Her gün olumlu dikkat sağlayın. Her gün onların dünyasına girmek, onların şartlarına göre duygusal bağlantılar kurmak ve çocuğun dışa vurma dürtülerini sakinleştirmek için zaman ayırmalısınız. Çocukların ait olma ve önemsenme ihtiyaçları karşılandığında rekabet ve öfke olasılıkları önemli ölçüde azalır. Her çocuğunuzla kendi seçtiği bir şeyi yaparak, 10 dakika birebir vakit geçirerek; kardeşiyle kavga etmek gibi olumsuz şekillerde dikkatinizi çekme isteklerini ortadan kaldıracaksınız.
2. Çocukların İyi Dinlendiğinden Emin Olun
Yeterince uyudularsa, çocukların dürtülerini kontrol etme olasılıkları daha yüksektir. Bu yüzden mümkün olduğunca gün içindeki şekerlemeleri veya dinlenme zamanlarını atlamama çalışın. Çocukların hem zihinsel hem de fiziksel olarak resetlenmeleri için bu zamana ihtiyaçları vardır. Dürtülerini kontrol altına almaları, kardeş kavgalarını görme olasılığınızı azaltır.
3. Olumlu Niteliklerini Teşvik Edin
Çocuklarınızı etiketlemek yerine olumlu özelliklerini teşvik edin. Var olan yetenekleri üzerinde çaba göstermeleri için destekleyerek potansiyellerini göstermelerine yardımcı olabilirsiniz. “Akıllı olan o” yerine “ okulda elinden gelenin en iyisini yapıyor” diyebilirsiniz . Ya da “o atletik” yerine “ teniste vuruşunu geliştirmek için gerçekten çok çalışıyor ” demelisiniz. Çocuklar, ebeveynlerinin çaba göstermeye karşı teşvik eden sözlerini duyduklarında , bu onları daha dikkatli olmaya teşvik eder . Çocuklar, çaba göstermenin ortaya çıkan sonuçtan daha değerli olduğunu anladıklarında, çabalamak için motive olurlar.
Fiziksel Bir Kavga Anında Ne Yapmalısınız?
Olabildiğince uzun süre uzak durun
Ebeveynlerin içgüdüsüne aykırı olsa da, en azından fiziksel hale gelene kadar çocuklarınızın kavgalarından uzak durmalısınız. Hakem olmaktan kaçınmalısınız. Olaya müdahale etmek yerine olay yerinden uzaklaşmalısınız. Bu çocuklarınızın aradığı ilgiyi ortadan kaldıracak ve onlara çatışmayı kendi başlarına çözme fırsatı verecektir. Ancak, kavga kızışmaya başlarsa ve basit bir anlaşmazlık adeta bir güreş maçına dönüşürse, lütfen aşağıdaki stratejileri uygulayın
Sakin olun ve çocuklarınızın aynısını yapmasına yardımcı olun
Çocuklarınız birbirine vurduğunda hissettiğiniz olumsuz duyguları yansıtmanız kötü, sakin kalmanız iyi sonuçlar doğurur. Örneğin; sinirlenip sesinizi yükselttiğinizde bu çocuklarınız için korkutucu olur ve güç mücadelesini şiddetlendirir. Bir kardeş kavgasına yüksek ses tepkisiyle girerseniz, şüphesiz karşı taraflardan bir suçlama veya şikayet yağmuru alırsınız: “Ama önce bana vurdu!” "Oyuncağımı aldı!" "O başlattı!" “Hayır, o başlattı!” Suçlamalar havada uçuşmaya başladığında, yargıç rolünü üstlenmekten kaçınmanız zor. En iyi seçeneğiniz, gözlem yaparak, yargılayıcı olmayan bir ifadede bulunarak sakin ve tarafsız bir şekilde konuya girmektir - "Anlaşmakta gerçekten zorlanıyor gibisiniz." gibi. Gerekirse çocukları ayrı alanlara ayırabilir ve sakin bir ses tonuyla “Kardeşinle her konuda aynı fikirde olamazsınız elbette. İkiniz de öfkelendiniz, anlıyorum. Biraz duralım ve sakinleşelim." diyebilirsiniz. Sakin, soğukkanlı ve tarafsız olun, çocuklarınız sizden o anda aradıkları ilgiyi görmemeliler.
Herkesin güvende olduğunu kontrol edin
Ortalık yatışınca, çocuklarınızla ilgilenin ve fiziksel bir yaralanma olup olmadığını kontrol edin. Bir yara bandı veya buz torbası gerekiyorsa, suçu her iki tarafa da yüklemeden sakince ikisine de müdahalenizi yapın. Kurban ya da saldırgan etiketi yapıştırmadan eşit yaklaşım görmek onları sakinleştirecektir. Herkesin güvende olduğunu anladıktan sonra, evdeki enerjiyi olabildiğince azaltmalısınız. Herkese bir bardak su verin, küçük bir atıştırmalık verin, rahatlatıcı bir müzik açın, yumuşak bir oyuncak ile vakit geçirmelerini sağlayın, derin nefesler alın.
Taraf tutmayın
Çatışma azaldığında ve artık yumruk atılmadığında, bazı çatışma çözme becerileri uygulamak için mükemmel bir zamandır. Ancak, herkes sakinleşene kadar bu adımlara geçmeyin yoksa çabanız boşa çıkabilir. Bugüne kadar yaşanan kardeş kavgalarına öfkeli ve yargıç rolünde girdiyseniz, sakin ve tarafsız bir şekilde girmek için biraz pratik yapmanız gerekir. Çatışma çözmek için tüm teknikleri tutarlı ve tekrarlı bir şekilde uygulamalısınız.
Duygularını yansıtın
Yargılamak, suçlamak ya da hüküm vermek yerine duygu odaklı konuşun. "Kardeşinin oyuncağını senden alması seni üzdü" veya “Kız kardeşin söylediklerini tekrarlayıp durduğunda rahatsız olduğunu görüyorum” gibi yansıtıcı cümleler kullanın. Çocukları ....... hissediyorum, ……. olduğunda inciniyorum, …… zaman üzülüyorum ifadelerini kullanmaya teşvik edin. Böylelikle hem gerçekleri ifade etmeyi hem de koşulların kendilerini nasıl hissettirdiğini paylaşmayı öğrenirler.
Barışçıl iletişim konusunda önce siz model olun
Evdeki modeller ne kadar saygılı olursa, çocukların birbirlerine karşı saldırganlık kullanma olasılıkları da o kadar az olacaktır. Nezaket göstermeyi ve saygılı olmayı kendi tavrınız üzerinden modelleyin. Çocuğunuzun, duygularını zarar vermeden doğru şekilde yönettiğini gördüğünüzde onu fark edin ve dile getirin. Örneğin, “Kardeşine öfkelendin ama kendini kontrol etmeyi başardın. Bunun zor olduğunu biliyorum, ama başardın. Bu beni mutlu ediyor. Büyüyor ve duygularını kontrol etmeyi öğreniyorsun, tebrik ederim." diyebilirsiniz.
Tüm süreç boyunca sabırlı olmak önemlidir. Çünkü duygular oldukça güçlü olabilir ve yeni alışkanlıklar, yeni beceri edinmeler zaman alır. Doğru yaklaşımları sergilemeye önce kendinizi alıştırın, tekrar etmekten vazgeçmeyin. Sonunda duygularını ifade edebilen, çözüm üretebilen, çatışma çözebilen çocuklarınızla gurur duyacaksınız.
Dilara Sayar/ Hürriyet
Uzman Klinik Psikolog&Aile Danışmanı